In juni is het wereldwijd Pride-maand. De maand juni is daarvoor gekozen omdat op 28 juni 1969 de Stonewall-rellen plaatsvonden. In mijn tijd als columnist voor het radioprogramma 'Uit De Kast' en 'Roze Golf' heb ik er een column aan gewijd over hoe we als community schatplichtig zijn aan die stoere LHBTI+'ers en hun medestanders van toen. Graag deel ik die column hier, geactualiseerd, nogmaals omdat de huidige tijd voor minderheden, waartoe LHBTI+'ers ook behoren, helaas niet altijd meer veilig is.
Het is voor de huidige LHBTI+ gemeenschap goed om te beseffen dat de verworvenheden die er zijn, en die we allemaal vanzelfsprekend als vanzelfsprekend beschouwen nog helemaal niet zo lang geleden alles behalve vanzelfsprekend waren. Het was in de zomer van 1969, nog maar 55 jaar geleden dus, dat in New York een opstand uitbrak toen de politie de homobar ‘The Stonewall Inn’ wilde ontruimen en onverwacht geconfronteerd werd met bezoekers die op hardhandige wijze tegenstand boden. De LHBTI+’ers waren de jarenlange pesterijen, geweld en vernederingen door de politie op hun gemeenschap zat. Deze opstand wordt algemeen beschouwd als het startpunt van de emancipatie van de LHBTI+ gemeenschap. Deze opstand, bekend onder de naam ‘The Stonewall riots’ zijn wereldwijd het voorbeeld geworden voor LHBTI+ demonstraties.
Het ging er niet zachtzinnig aan toe. De, overigens heteroseksuele, zanger Dave van Ronk werd door de politie het pand binnen getrokken waar zij zich hadden verschanst, nadat er een handgemeen was ontstaan tussen de acht agenten en de bezoekers, en sloegen hem in elkaar. De bezoekers bleven de politie onophoudelijk aanvallen.
Het bleef niet onopgemerkt in de buurt, bewoners en klanten van andere bars kwamen er op af, meer dan 2000 demonstranten wierpen, onderwijl ‘Gay Power!’ scanderend, flessen, stenen en wat ze maar voor handen kregen naar de politie, die inmiddels versterking had gekregen van 400 collega’s en de Tactical Patrol Force, die zich eerder al had beziggehouden met het neerslaan van Vietnam-manifestaties. Maar ook zij slaagden er niet in om de menigte te verspreiden. Gedurende de nacht sloeg de politie willekeurig vrouwelijk uitziende mannen, travestieten en transseksuelen in elkaar. Uiteindelijk doofden de rellen uit, maar de geest was uit de fles. De volgende nacht was de menigte er weer, en vijf dagen na de inval waren er opnieuw rellen.
Dit alles gebeurde omdat de LHBTI+ gemeenschap niet meer weggezet wenste te worden als tweederangs burgers, als mensen die je kon bespotten, uitstoten, uitsluiten en verbaal en fysiek geweld kon aandoen. Ze vochten terug. Letterlijk. Het heeft er in geresulteerd dat een maand na de rellen in New York het Gay Liberation Front werd opgericht, welke ook afdelingen in andere Amerikaanse steden en op universiteiten openden. Precies één jaar na de Stonewall-rellen vond de eerst Gay Pride Parade ooit plaats, tussen Greenwich Valley en Central Park in New York. Er waren ongeveer 10.000 deelnemers.
Na dit kleine lesje geschiedenis weten we de reden en de oorsprong van Gay Pride en Pride-maand, die nadien ook in andere landen, waaronder natuurlijk Nederland, worden gehouden. En zal het duidelijk zijn dat het een herinnering is aan de strijd die er door de generaties voor ons is geleverd die we levend moeten houden, dat hoe terecht vanzelfsprekend we het ook vinden dat we mogen zijn wie we zijn als LHBTI+’er, het nog maar kort geleden zo heel anders was. Erger dan dat, er zijn nog landen op de wereld waar op homoseksualiteit de doodstraf staat of op z’n minst martelingen en gevangenisstraf. En laten we onze ogen ook niet sluiten dat de acceptatie van LHBTI+’ers in westerse landen, dus ook in Nederland niet altijd meer evident is.
De strijd is dus nog niet gestreden. Sterker nog, ik denk dat de LHBTI+-gemeenschap, zoals elke andere minderheid in de samenleving, hun verworvenheden moet blijven bewaken en daar waar nodig aanscherpen. Alert blijven is dus het credo. Er zijn talloze mensen en organisaties die zich, vaak op vrijwillige basis, daarvoor inzetten en dat is bewonderenswaardig. Zij zetten dat, wat de voorvechters voor onze gemeenschap zijn gestart in de zomer van 1969, voort. Nooit meer in de kast, ‘we’re out and we’re proud’, ‘we’re here, we’re queer. Get used to it’.
Zelf ben ik van de generatie direct na de Stonewall-rellen. Buiten het gebruikelijke gevecht in en met mezelf en een vervelende middelbare schooltijd heb ik de vruchten geplukt van wat zij in gang hebben gezet. Ik ben niet veel moeilijkheden tegengekomen. Ik ben niet iemand om op de barricade te gaan staan, maar, tot het uiterste getergd weet ik niet wat ik zou doen, zelfs al ben ik nu langzaam in mijn schemerjaren aan het komen.
Er zullen altijd mensen blijven die homoseksualiteit vanuit het diepst van hun wezen afkeuren. Of dat echt vanuit henzelf komt of dat een geloof wat zij aanhangen hen dat voorschrijft, en ze het zonder zelf na te denken als enige waarheid aannemen laat ik even in het midden. Feit blijft dat wie of wat je ook bent door anderen kan worden afgekeurd, ieder mens is nu eenmaal verschillend van de ander, met andere normen en waarden. En als je eerlijk naar jezelf bent kijk je zelf ook wel eens op van hoe een ander in het leven staat. Verbaas je er over, en accepteer vervolgens gewoon het feit dat het hun manier van leven is, en ga door met ademhalen. Niemand wil in de kast of in de schaduw leven, voor iedereen moet en mag er ruimte zijn.
