Opvoeding

Wat een goede opvoeding is, is een rekbaar begrip, maar een soort basis is toch wel dat je als ouders je kind zelfredzaam maakt in de maatschappij waar het als een plezierig en leuk mens onderdeel van uit gaat maken. Omdat die maatschappij nogal aan verandering onderhevig is, is het logisch dat de opvoedskills daarop dienen te anticiperen. Niet alle ouders hebben die skills. Bij sommige dierenasiels kun je pas een hond meekrijgen als je bewezen hebt er mee om te kunnen gaan. Voor het krijgen van kinderen geldt dat (nog) niet. En dat is vaak duidelijk waar te nemen.

Ik ben wel goed opgevoed, dank u. Eén van de opvoedmomenten kan ik me nog voor de geest halen. Samen met mijn moeder was ik mee boodschappen doen en bij de slager werd gevraagd of ik een stukje worst wilde. Dat wilde ik wel. Bij het aanrijken van het stukje worst zei mijn moeder tegen mij: "Wat zeg je dan?" U begrijpt dat "dankjewel" zeggen als je iets van iemand krijgt wel heel erg basis opvoedkunde is en dat stond dan ook hoog in het vaandel bij ons thuis. Maar om één of andere reden wilde ik dat niet zeggen, waarop mijn moeder reageerde met: "Dankjewel, slager", het stukje worst aanpakte en het in haar mond stopte. Een les geleerd.

Een hele tijd terug kwam er een jongen van zo'n jaar of tien bij mij aan de kassa met een fustbonnetje. Het was een aardig bedrag, zodat ik het vermoeden had dat het best een moment voor hem was het geld te ontvangen. Ik gaf hem het geld en zei: "De volgende keer hoef je niet in de rij te gaan staan, hoor, je kunt het bonnetje ook bij de balie inleveren dat gaat veel sneller". "Wat zeg jij tegen mijn zoon?" hoorde ik achter me een vrouw op een aanvallende hoge toon vragen. "Wat zegt u?" vroeg ik, ook al had ik het verstaan, je moet mensen namelijk altijd de kans geven zelf in te zien dat ze zich ongemanierd gedragen zodat ze hun toon kunnen matigen. Maar dit was een vrouw die zich in haar hele bestaan chronisch achtergesteld voelde en meende zich door verbaal bovenmatig assertief, neigend naar agressief, conduite te moeten handhaven. Dus vroeg ze het nog een keer op dezelfde manier. Ik vertelde haar wat ik haar zoon had aangeraden, waarop ze op dezelfde verongelijkte wijze antwoordde: "Hij wílde in de rij staan". "Is ook prima", was mijn repliek met een glimlach. Dit kind gaat het nog moeilijk krijgen in het leven als je geleerd wordt dat je er in den beginne van uit moet gaan altijd onjuist bejegend te worden.

Maar van de week zag ik een vader en een dochter, van ik denk een jaar of zeven, afrekenen bij de selfpaypaal. De man leerde haar geduldig hoe het in z'n werk gaat, dat het tasje ook gescand moet worden, dat de zware boodschappen onder in de tas gaan en de lichte bovenop. Bij het weggaan mocht ze het bonnetje scannen zodat het hekje opengaat. Als mensen bij de selfpaypaal betalen hebben ze natuurlijk geen contact met degene die achter de old school kassa zit, maar toch zei deze vader tegen z'n dochtertje: "En dan zeg je: 'goedemiddag, fijne dag' tegen die meneer achter de kassa", wat ze deed en hij zelf ook. Het kleurde m'n dag hoe leuk die twee met het fenomeen boodschappen doen omgingen en er spelenderwijs een opvoedmoment van maakten. En vooral ook dat de echte basisbeginselen van het opvoeden gewoon van alle tijden zijn. Dat meisje krijgt vast een stevig fundament mee.