Het Indisch Monument en het Indië Monument in Den Haag

Ieder jaar wordt er op 15 augustus bij het Indisch Monument in Den Haag het eind van de Tweede Wereldoorlog herdacht omdat op die datum in 1945 Japan capituleerde. Maar waar is dan het veel minder bekende Indië Monument voor die er tegenover staat? Die is er voor de Haagse militairen die zijn gesneuveld in Indië en Nieuw-Guinea ná 1945.

Onlangs las ik in de "Oud Hagenaar" over een toevallige ontmoeting tussen Eeke Crabbendam en Flip Meershoek. Flip: "Regelmatig kom ik even naar het Indië Monument kijken, of het er nog een beetje netjes is. Weet u, Het Indisch Monument daar doen ze van alles aan, maar aan dit monument niks. Ik ben als dienstplichtige naar Indië geweest, Op 31 maart 1948 moest ik op de boot, ik was 20 jaar oud. Mijn oudere broer was al gegaan, die ging naar Sumatra, ik naar Midden-Java. Onze ouders stonden doodsangsten uit, want iedere dag stond er een bericht in de krant: 'Militairen gesneuveld in Indië'."

Na WO II heeft Nederland geprobeerd het oude koloniale gezag in voormalig Nederlands-Indië te herstellen. Daartoe werden in 1947 en 1948 zo'n 140.000 militairen uitgezonden. "Je had geen idee wat je daar ging doen. maar je ging, het moest. Ik werd daar hospik, gewondenverzorger. Ook heb ik gewerkt in het sanatorium voor TBC-patiënten, dat wilde ik niet, want ik wilde geen TBC oplopen. Maar de overste zei: 'Een infanterist loopt ook gevaar, dat geldt dus ook voor jou'. Mijn moeder schreef iedere dag een brief, of naar mijn broer of naar mij. Met het vliegtuig deed die er 14 dagen over, daar was je blij mee. Je had geen idee wanneer je zou terugkomen, dat was onbekend."

"Ik was vaak bang, we hebben vreselijke dingen meegemaakt, soms dacht je: dit overleven we niet. Maar waarom we nou precies gevochten hebben, dat weet ik niet. Toen we weggingen stonden de Indische baboes te huilen. Misschien wilden zij wel helemaal geen vrijheid, maar ze moesten het wel roepen: 'Merdeka' (vrijheid). Later is ons wel eens gevraagd: 'Wat is jouw bevrijdingsgevoel? Wanneer had je dat?' Ik wist het meteen. Toen de boot wegvoer, terug naar huis, stonden we aan de reling. Op de kade speelde een klein militair muziekkorps het Wilhelmus. Daar had ik eigenlijk niks mee, maar toen biggelden de tranen over mijn wangen. Toen had ik het gevoel van bevrijding, van nooit meer gevaar."

"Ik heb nooit over Indië gesproken. Er werd niet naar gevraagd, dus hoefde je ook niets te zeggen. Nu is alles anders, nu wil iedereen alles weten. Maar toen niet. Ook mijn ouders hebben nooit iets gevraagd. Ja, ze wisten veel uit de brieven die we schreven, maar de lelijke dingen schreef je niet. Mijn vrouw en kinderen weten ook niks, ik weet niet waarom niet. Ik had er geen behoefte aan dat zij het wisten. In het begin na je terugkomst was je alleen maar bezig je leven weer op te bouwen. Want de oorlog had voor ons eigenlijk 10 jaar geduurd. Ik kwam pas na 2 jaar en 2 maanden terug, toen was het 1950. En werk, ho maar. Er was een regel dat militairen uit Indië voorrang hadden bij werk, maar niks ervan. Als je solliciteerde als militair uit Indië, zeiden ze: 'Schei maar uit, jullie zijn te lui om uit je ogen te kijken'."

"In 1959 moest ik mijn militaire spullen inleveren. Toen moest ik een kwartje betalen omdat het bekertje van mijn veldfles ontbrak. Ik heb betaald, nu zou ik die man over de balie hebben getrokken. Want dat bekertje is er nooit geweest, terwijl ik die fles 9 jaar had, in 1950 gekregen vanuit de voorraad uit Indië. Pas 20 jaar na Indië kreeg je behoefte aan een reünie, toen had je je leven op orde. Met onze kameraden praatten we wel over van alles. Maar die zijn nu bijna allemaal dood, ik ben nu 87."

"Tja, ik had het allemaal liever niet meegemaakt, ik vond er niks aan. Je hebt er wel contacten aan overgehouden, dat is alles. Gelukkig heb ik geen trauma's, ik heb het goed kunnen verwerken. Maar liever was ik hier gebleven."

Het Indië Monument is een eenvoudig, mooi monument. 165 Namen, een leus in gouden letters doorkruist ze: 'Op welke grond werden ze gelegd in vreemde aarde'. "Ik zou best willen dat er wat meer bekendheid zou worden gegeven aan dit monument. Die jongens hebben wel hun leven gegeven voor hun vaderland. En wie weet daar nog van?"

Dit verhaal van deze ontmoeting met Flip Meershoek, opgetekend door Eeke Crabbendam, raakte me toen ik het las. Hoe jonge mannen, jongens nog, geen keus hadden en móesten. Geen idee hadden waarom en waarvoor. Sommigen vonden de dood, anderen waren voor hun leven getraumatiseerd en zoals Flip ook vertelde bij thuiskomst was er totaal geen begrip en werd nergens naar gevraagd. Omdat vandaag de herdenking weer plaatsvindt wilde ik dit verhaal van Flip Meershoek graag delen, vooral omdat het zijn wens is dat er meer bekendheid aan het Indië Monument en de betekenis ervan wordt gegeven.

Het Indië Monument.

Het Indisch Monument.