maandag 19 juni 2023

Ondersteboven van de Amerika's

Sinds enkele weken bekijk ik het programma 'Ondersteboven Van De Amerika's' waarin Waldemar Torenstra samen met zijn team van Noord Amerika (New York) naar Zuid Amerika (Peru) reist om zich te laten informeren over de inheemse volkeren en culturen. Want toen Christoffel Columbus in 1492 Amerika 'ontdekte', was dat niet een leeg gebied, daar woonden al duizenden jaren mensen, die hij abusievelijk 'Indianen' noemde omdat hij dacht dat ie India had bereikt via een andere route. 

In het programma wordt verder gekeken dan het Europese perspectief, dat kennen we nou wel, maar hoe is het de inheemse bevolking vergaan toen de kolonisten kwamen en hoe gaat het anno 2023 met hen? Waldemar ontmoet de meest interessante en bijzondere mensen en werd hij, naar eigen zeggen, getroffen hoe de inheemse bevolking ook nu nog steeds wordt bedreigd in hun voortbestaan. "Toen de witte mensen kwamen schoven wij iets op, zodat ze erbij konden zitten, maar ze pikten alles in en nu hebben wij geen plek meer" vertelt Oren Lyons, een vooraanstaand chief van de Seneca tribe en de Haudenosaunee gemeenschap, op constaterende en min of meer berustende toon.

Wat naar voren komt is dat de Europeanen hun christelijke normen en waarden opdrongen aan de mensen die er al duizenden jaren woonden en dat de ziektes die ze meebrachten heel veel doden tot gevolg had, omdat het ziektes waren waar de oorspronkelijke bewoners niet tegen bestand waren. Daarnaast werden ze ook gewoon vermoord en werden hun rituelen en levenswijze, die zo veel verder was dan de Europeanen, als godslasterlijk en duivels gezien. Vrouwen en mannen waren gelijk en de 'two spirit people' (personen van het 'derde geslacht', die zowel mannelijke als vrouwelijke eigenschappen hadden) hadden in de gemeenschap hun eigen plek en rol. Daarnaast kenden ze een duurzame manier van leven in harmonie met de natuur. 

Het programma is zo gemaakt dat het is of je zelf met Waldemar en zijn team meereist. De crew komt gewoon in beeld, je ziet ze overleggen over hoe ze dingen het best kunnen aanpakken, tegenslagen worden niet weggeknipt en de hoofrollen zijn natuurlijk voor de mensen die Waldemar ontmoet en interviewt. Wat een wijsheid en verbondenheid met Moeder Natuur waar we juist ook in deze tijd als Westers mensch, net als toen de inheemse bevolking onder de voet werd gelopen door onze voorvaderen, beter naar zouden kunnen luisteren. Dat werd destijds niet gedaan waardoor hele beschavingen die, ik zeg het nog maar eens, vaak veel verder waren dan de Europeanen destijds, zijn weggevaagd. 

Ik wil hier ook de kinderen even in herinnering roepen die nog niet zo lang geleden in het nieuws waren omdat ze veertig dagen in de Colombiaanse jungle hadden overleefd. De zusjes en broertjes van 13, 9, 4 en 1 jaar oud behoren tot het Huitoto-volk en het oudste meisje was door haar moeder onderwezen over de natuur en de jungle, welke vruchten ze wel en niet kon eten bijvoorbeeld. Ik zie Vlinder en Florian het nog niet eens een week uithouden. Zelf zou ik binnen twee dagen al ten prooi vallen aan een wild dier of een slang.

Kortom, deze serie is zeer de moeite waard, ik meen dat volgende week de laatste aflevering al is, maar er is altijd een mogelijkheid om het terug te kijken. Doen hoor, ik was meerdere malen tot tranen toe geroerd. 

Waldemar in gesprek met Matthias van de Tohono O'odham tribe. 

Oren Lyons. 


Geen opmerkingen:

Een reactie posten