Jaloerse afgunst of afgunstige jaloezie

Jaloezie, één van de zeven hoofdzonden volgens de katholieke kerk, hoewel het daar Invidia wordt genoemd, om er even een Baudetje in te gooien, maar ik noem het gewoon een emotie. En ik heb er wel eens heel diep over nagedacht, als ik er door anderen mee geconfronteerd werd, maar ik kan deze emotie bij mijzelf niet ontdekken noch oproepen. En voordat u het idee heeft dat ik mezelf ervoor op de borst wil slaan, is niets minder waar. Het gebrek aan het hebben van jaloerse gevoelens kan ook betekenen dat mijn gevoelsleven gewoon afgestompt zou kunnen zijn. Het ding is, ik kan met de beste wil van de wereld die emotie niet begrijpen en vind het eigenlijk totaal zinloos zelfdestructief. Heel simpel gesteld is jaloezie niets meer of minder dat je iets wilt hebben wat een ander heeft, in materieel opzicht, diens eigenschappen of op relationeel vlak. Aristoteles zei over jaloezie dat het een pijn is veroorzaakt door het geluk van anderen.

Het feit dat ik zelf geen jaloerse gevoelens ken, betekent niet dat ik het niet bij anderen kan herkennen. Hoogsensitief zijn heeft ook z'n positieve kanten, en één daarvan is dat je mensen enigszins kunt 'lezen'. Soms doen mensen ook helemaal geen moeite om hun jaloezie te verbergen ook al is het een negatieve emotie, vooral voor henzelf, maar vaker zijn het hele kleine bijna terloopse gedragingen die je kunt aanduiden als voortkomend uit gevoelens van jaloezie of afgunst. Wat trouwens twee verschillende begrippen zijn die elkaar wel overlappen. Wil men bij jaloezie graag zelf hebben wat een ander heeft, bij afgunst wil men niet dat een ander iets bezit. Er zit dus een nuanceverschil in, maar het blijft negatief voor degene die deze emoties ervaren.

Gedurende mijn al gevorderde leven heb ik wel eens te maken gehad met mensen die, om wat voor reden dan ook, jaloers of afgunstig waren op mij. Het voelt heel ongemakkelijk als je dat ontdekt, vooral omdat je er zelf niets aan kunt doen en geen invloed hebt op hoe iemand tegen je aankijkt. Zeker als het mensen zijn die je na staan, kan het hard aankomen. Ik voelde me op zulke momenten een soort van machteloos. Nog steeds niet leuk maar minder ingrijpend is het als het vreemden zijn die afgunstig zijn.

Toen ik in april 2016 na zo'n 4 jaar weer ben gaan sporten, was dat in eerste instantie om als uitkeringsgerechtigde wat structuur in de dagen aan te brengen, de insteek was niet meteen esthetisch bedoeld. Ongeveer tegelijk met mij kwam er een man sporten, jonger dan ik, met morbide obesitas. Omdat ik zelf na 4 jaar niet sporten ook wel wat aan de maat was voelde hij, vermoed ik, een soort verwantschap. Want als we elkaar zagen zei ie altijd hartelijk gedag, en maakte hij een opmerking over kilo's die eraf moesten en sloeg ie soms op zijn omvangrijke buik.

Het viel me niet meteen op, maar op een gegeven moment realiseerde ik me dat ie geen gedag meer zei als ie binnenkwam en in de zaal gewoon langs me heen liep zonder iets te zeggen. Nou zat ik daar niet zo mee, ik bedoel het is iemand die ik tegen kom op de sportschool, maar ik vond het wel raar. Wel merkte ik de steelse, en ik durf ze te interpreteren als afgunstige, blikken naar mij als ik bezig ben met mijn oefeningen. En plotseling had ik het door, ik ben in de loop van de tijd door het sporten wat kilo's kwijtgeraakt, en hij ook, maar omdat hij in het begin veel omvangrijker was dan ik, is hij nog steeds aardig aan de maat, alleen is het morbide er wel af. Hij heeft een hele andere bouw dan ik en hij zal daardoor altijd stevig blijven. Het is jammer als hij niet in zou zien dat hij een hele prestatie heeft geleverd, alleen maar doordat hij zich met anderen vergelijkt.

Ik zie ook wel sporters die jonger zijn dan ik en een veel beter lichaam hebben, maar het komt niet in me op om daar jaloers of afgunstig op te zijn. Het is zo zinloos. Ik vind het leuk dat ze bekijkbaar* zijn. En voor alles geldt eigenlijk; wees blij met wat je hebt en tel je zegeningen.

*Met dank aan Jan-Simon voor dit geweldige woord.