Het gebeurt natuurlijk in meer branches, niet enkel bij de tv omroepen of in de kunst- en cultuurwereld. Ik weet van een bevriende docent dat hij het ook heeft meegemaakt zowel bij collega's als bij hemzelf. In mijn jaren bij V&D heb ik ook het een en ander gezien aan mensen die totaal niet geschikt waren voor leidinggevende functies omdat ze zichzelf niet onder controle hadden. Ik kan me een verkoopchef herinneren die alom gevreesd was. Ik heb hem eens in de kantine iemand luidkeels ter verantwoording horen roepen ten overstaan van de collega's. Hij heeft ooit iemand toegesproken terwijl hij met zijn wijsvinger in diens borst priemde. En toen kwam de dag dat de verkoopchefs weer eens gingen rouleren en jawel hoor, hij werd mijn leidinggevende. Nu gaan we het beleven, dacht ik, maar ik heb nooit problemen met hem gehad.
Die had ik wel met een bedrijfsleider die er kwam, of hij meer met mij. Over het algemeen was men tevreden over mij, maar hij heeft ooit de woorden gesproken: "Hij is niet zo goed". Hij hield mij constant in de gaten en middels kleine pesterijtjes maakte hij duidelijk: ik moet jou niet. Ik was in die tijd naar Rotterdam verhuisd en de bedrijfsleider voor hem (die wel blij met mij was als werknemer) was daar nu in functie en had bij zijn afscheid gezegd: "Als ik ruimte heb dan haal ik je naar Rotterdam". Dus ik wist dat het eraan zat te komen. Op een gegeven moment werd ik ontboden, en sprak hij de legendarische woorden: "Wij zijn Rijswijk gezond aan het maken, en daarom ga jij naar Rotterdam". Ik wist wel beter, maar wat ben je dan ongelooflijk sneu.
Mijn eerste leidinggevende in Rotterdam was ook een heel bijzondere man, die, ik vermoed, een klein stijfje kreeg om zo onaangenaam mogelijk te zijn tegen het personeel. In mijn eerste gesprek met hem zei ie al: "Je leert me nog wel kennen". Wie zegt zoiets? Het was een klein (letterlijk) dictatortje, maar bij V&D hield men nogal van verplaatsingen en hij is niet zo heel lang mijn leidinggevende geweest.
Toen ik daar zo'n tien jaar werkzaam was moest er weer eens flink geschoven worden en waren er al verschillende bedrijfsleiders en leidinggevenden geweest. Mij werd te kennen gegeven dat men 'voornemens' was mij naar Alphen aan den Rijn te transporteren. Dat is toen hard tegen hard gegaan. Het was geen leuke periode en ja, er zijn traantjes geplengd, maar ik wist dat het i.v.m. reistijd helemaal niet kon, stond ook letterlijk zo in het CAO. Lang verhaal kort ik heb er een jurist op moeten zetten die toen ik het verhaal telefonisch meedeelde schamper lachend zei: "Nou, stuur maar in hoor, V&D maakt van hun probleem (te veel fulltimers op één plek) uw probleem en dat kan natuurlijk niet zo zijn". Ja toen bonden ze na veel dralen en dreigen (Een jurist?! Maar we doen het toch goed?) ben ik tot het faillissement in Rotterdam gebleven.
Na dat debacle weer een hele rij aan bedrijfsleiders en leidinggevenden meegemaakt, waaronder een bedrijfsleider die rood-purper kon aanlopen van woede, zelfs ging stampvoeten, ik heb hem ooit eens iemand à la wat nu van Matthijs wordt verteld zien en horen toeschreeuwen. Ik stond klem tussen bureau, de schreeuwer en de toegeschreeuwde, echt bizar. Later heeft ie uit louter kwaadheid nog eens een jong meisje door elkaar geschud wat hem bijna zijn baan kostte. Kortom niet iedereen kan omgaan met de macht of de verantwoordelijkheid die hem of haar wordt toevertrouwd. En dat moeten we niet gewoon vinden en zeker niet met de mantel van 'in de hitte van het moment' of dat het 'passievol' is bedekken. Nee, je bent gewoon verkeerd bezig. En ik snap dat het heel lastig is, voor degene die het overkomt zeker, maar ook voor anderen die het aan de zijlijn meemaken en niet goed weten hoe te reageren.
Vriend Bertus heeft het heel kernachtig omschreven:
'Werken in een angstcultuur is letterlijk verlammend. Je zit er middenin, soms heb je niet door wat er is, soms denk je dat het normaal is, soms durf je niet omdat niemand iets zegt en je dus denkt alleen te staan. Ik heb het meegemaakt. Mensen kapot gemaakt zien worden en ook ik deed niets. Omdat ook ik verlamd was en op een zeker moment niet beter wist. Dat mensen nu pas reageren is om die reden verklaarbaar. Ook bij mij vallen jaren later stukjes op zijn plek. Er zullen zelfs mensen nooit reageren. Uit angst of verdringing of omdat ze zichzelf nog steeds de schuld geven. Je weet alleen hoe je zal reageren als je het meemaakt. Zij die reageren hebben lef en zij die dit niet doen ook. Soms alleen al omdat ze het gered hebben.'
Laat deze hele vervelende kwestie bij BNN/VARA die alleen maar verliezers kent een wake up call zijn voor iedereen in welke sector dan ook. Vraag jezelf eens af hoe doen wij het? Kunnen mensen ergens terecht die zich om wat voor reden dan ook niet veilig voelen? Is er ruimte voor een open gesprek zonder stemverheffing?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten