Mevrouw mijn moeder

Sinds 2006 organiseert het CPNB (Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek) Nederland Leest. Het is een evenement ter bevordering van het lezen van boeken. De insteek is door de jaren heen wat veranderd, sinds 2016 is er een thema met daaraan gekoppeld twee boeken. Eén voor volwassenen en één voor de jeugd tussen de 10 en 14 jaar. Dit jaar is het thema 'Oud worden, jong blijven'. Het boek voor de jeugd is dit jaar 'De regels van drie' van Marjolein Hof en wordt op scholen uitgedeeld. Het boek voor volwassenen is van Yvonne Keuls, 'Mevrouw mijn moeder' en kan gratis worden afgehaald bij bibliotheken.

Gratis, daar zijn veel Nederlanders wel voor te porren. Zo hoeft een dictatoriaal regime dat mensenrechten met beide voeten treedt maar met gratis verblijf en reiskosten te zwaaien om vervolgens in door bloed en doden gebouwde stadions in hun land naar een voetbalwedstrijd te komen kijken en een aantal landgenoten knipperen niet eens met hun ogen om daar meteen op in te gaan. Dat ze in ruil daarvoor verplicht wervend moeten berichten op de socials en anderen moeten aangeven die er minder enthousiast over zijn doet hen helemaal niet aan de bange jaren 40-45 denken. Maar dit geheel terzijde, dan is een gratis boek zoveel waardevoller, mooier, leuker en zinvoller dan dat. 

Het boek 'Mevrouw mijn moeder' heb ik toen het uitkwam in 1999 gelezen en het is tot op de dag van vandaag één van de leukste, mooiste en ook grappigste boeken die ik heb gelezen. Yvonne vertelt over haar moeder die met haar gezin vanuit Nederlands-Indië eind jaren dertig naar Nederland verhuisd, naar Den Haag. Het begint als haar moeder op 96 jarige leeftijd is overleden. Yvonne vertelt, heen en weer springend in de tijd, maar het is haar moeder die de hoofdpersoon is. Johanna (Djoppi, Jopi) Bamberg, een typisch Indische vrouw, uniek, zeer gastvrij, ondoorgrondelijk, dwingend en onlogisch. Ik kan me een voorval uit het boek herinneren dat Yvonne 40 jaar wordt en van haar moeder een ring krijgt met briljanten. De volgende dag belt haar moeder haar om negen uur 's morgens op om haar mee te delen dat 40 toch niet zo'n geschikte leeftijd is om zo'n ring te krijgen. Ze beveelt Yvonne de ring terug te geven, ze krijgt 'm wel als ze 50 wordt. Lakens en theedoeken werden ook nooit gewassen, die gooide ze weg en er werden nieuwe gekocht.

Ik weet nog dat ik met name om die volstrekt onlogische redeneringen van haar moeder erg moest lachen, waarop Ellen (daar is ze weer even) zei: "Niet als je zo'n moeder hebt, hoor", maar ook hoe zwaar het voor Yvonne en haar broers was om het hun moeder naar de zin te maken. Toch is de verteltrant van het boek licht en als je weet hoe Yvonne haar moeder imiteert met die Indische tongval kun je een glimlach tijdens het lezen niet onderdrukken.

Het boek is een eerbetoon aan Yvonne's moeder. Ze schreef het om alle verhalen van haar moeder door te vertellen, zoals zij het zelf ook gewild had. Haar moeder noemde Yvonne 'Angin' (Maleis voor 'wind', 'Kadar angin' betekent 'verhaal dat op de wind wordt gedragen') omdat ze wist dat Yvonne later verhalen zou gaan vertellen, net zoals zij zelf deed.

Nooit lees ik boeken voor een tweede keer, maar voor dit boek maak ik een uitzondering. Het is 23 jaar geleden dat ik het heb gelezen en ik ben in de loop der tijd ook weer anders naar dingen gaan kijken. Ook komen er weer veel zaken samen op het moment dat ik gisteren langs de bibliotheek ben geweest om een exemplaar te halen. U kunt dat ook, de hele maand november nog! Ik raad u dit geweldige boek ten zeerste aan!

Yvonne Keuls, zelf bijna 91, met haar boek 'Mevrouw mijn moeder'. Ze is ongelooflijk blij en 
trots dat dit boek is uitgekozen voor Nederland Leest.