Selamat jalan lieve Ellen

Eén van mijn overtuigingen is dat de mensen die je gedurende je leven ontmoet niet iets toevalligs is. Je ontmoet mensen met een reden, sommige mensen lopen langer met je mee op je levenspad, anderen voor een kortere tijd. Soms blijven mensen na ontmoeting zelfs je hele leven bij je. Eén van de meest bijzondere en inspirerende mensen die ik heb ontmoet is Ellen Rader. Ellen werd begin jaren negentig mijn collega op de boekhandel van V&D in Rijswijk. Vanaf het eerste moment hadden we een klik. Hilarisch was de manier waarop zij een vast contract kreeg, degene die haar had aangenomen dacht dat ze tien jaar jonger was dan ze werkelijk was, toen men er achter kwam dat Ellen 50 was in plaats van het veronderstelde 40 was het contract al ondertekend. Dit gegeven bleef een running gag. 

Ellen is geboren in Soerabaja en kwam in de jaren 50 naar Nederland. Ze heeft me wel eens over die reis verteld. Omdat er voor haar gevaar bestond op ontvoering was het een hele toer om uit Indië weg te komen. Vanaf 1965 tot 1975 heeft Ellen in Amerika gewoond, ik meen in Californië en ja, dat was precies de tijd van de hippies, flower power, make love not war, u weet. Ook daar kon ze geweldige verhalen over vertellen, maar ook de reis weer terug naar Nederland met haar drie dochters was een noodzakelijke vlucht. 

Ik leerde haar dus kennen begin jaren negentig en door haar verblijf in Amerika had ze een bepaalde manier van praten, geen Engels accent, maar bepaalde uitdrukkingen die ze bezigde bleven Engels. En dat paste zo helemaal bij haar. Wat hebben we veel besproken met elkaar en wat heb ik veel van haar geleerd over hoe naar dingen te kijken. Ze was een spirituele vrouw, niet zweverig, maar zoals meer mensen met Indische roots dat hebben had ze dat van nature. Ook privé gingen we met elkaar om, ze is zelfs eens mee geweest naar mijn ouders in Doetinchem omdat ik met haar het museum Gouden Handen in 's-Heerenberg wilde bezoeken, waar destijds een enorme verscheidenheid aan creatieve kunst met een link naar spiritualiteit te zien was. 

Ellen was een op en top Indische dame, met altijd net even dat oriëntaalse vleugje in haar kleding. Haar interieur kon zo uit de gordel van smaragd komen, en haar kookkunsten waren subliem, daarnaast was ze heel creatief. Bij V&D heeft ze Jan-Willem ontmoet die haar haar verdere leven heeft vergezeld. Haar jongste dochter Leiba heeft ook nog even bij V&D gewerkt. En voor mij durf ik te zeggen dat Ellen één van de sleutelfiguren in mijn leven is geweest, een inspirator. Tot enkele jaren gelden hadden we met enige regelmaat contact, maar zoals het soms gaat in het leven, het verwaterde.

Gisteren lag een grote enveloppe in de brievenbus. Een rouwkaart. Ellen is op 30 oktober j.l. overleden. "Zij die onze levensweg kleurde" staat erin te lezen. Ellen en ik hebben het over de dood gehad, en ik weet hoe zij daar tegenover stond. Voor haar betekende het geen einde, maar een overgang naar iets anders. Vandaar dat er ook in de kaart staat: Selamat jalan (goede reis). Het ontwerp van de kaart is een prachtige tekening die ze zelf heeft gemaakt. Zaterdag aanstaande is de uitvaart. Vanzelfsprekend ga ik haar de laatste eer bewijzen.

Het is nu schemering geworden en de lamp

die mijn donkere hoek verlicht is gedoofd.

Mijn oproep is gekomen 

en ik ben klaar om op reis te gaan.

Tagore

Ik ken deze blik van Ellen. Iemand verteld haar iets en 
Ellen denkt er het hare van. 

Ellen en ik tijdens het Prijzencircus.
Zelfs zo'n afschuwelijk hesje, daar komt
ze mee weg. 

De tekening van Ellen die is gebruikt voor de rouwkaart.