Verhuizingen

We lieten Jopie achter nadat ze heel hard had gewerkt vanwege het feit dat de Duitsers verordonneerd hadden dat het gezin met zes kinderen waarbij ze in betrekking was uit hun huis moesten, binnen 1 dag. Dit is deel twee van haar verhaal.

Ik was al enkele maanden voor dag en nacht, dat zat zo: er werd verteld dat de Duitsers de meisjes zouden oppikken die ze op straat tegen kwamen en dat we ons moesten melden, net als de jongens. Nu, Vader Bisschop had in de kerken laten voorlezen dat geen enkel meisje en geen enkele jongen zich mocht melden, dus gingen we maar onderduiken. De Eerwaarde Moeder bepaalde dat wij 's nachts in de betrekkingen moesten slapen. Maar van dat oppikken is niets gekomen gelukkig, dus dat was loos alarm, maar wij zijn toch meteen voor dag en nacht gebleven.

Maar met het evacueren moest ik weer op De Trap komen slapen. Dat was een opluchting voor mevrouw, want er was toch al zo weinig plaatsruimte in ons nieuwe huis. Met twee kamers moesten we ons helpen, op één kamer sliepen mevrouw, meneer en alle zes de kinderen. Dat was dus behelpen. In de andere kamer moest gekookt, gegeten en alles wat er verder nog aan huishoudelijk werk bestaat gedaan worden, en gestookt niet te vergeten, dus een reuze stofboel. Het was niet om uit te houden. Het vuur wilde niet branden. Het werd iedere dag half 3 tot 3 uur voor het eten klaar was¹ en de hele dag stof en rommel. Vreselijk was dat. Een paar dagen later ging mevrouw naar de Ortskommandant of hij nog een leegstaand huis had, en jawel, een paar huizen verder daar was een huis leeg. Daar waren de Duitsers in geweest, dus maar wéér verhuizen.

Mevrouw ging eerst eens kijken naar het huis, nou, dat ze nog niet op haar rug gevallen is dat was nog maar alles. Ze kwam huilend thuis, dat het er uitzag als een beestenboel. Ze zei dat ze zo moe was en niet in staat om ook nog met het schoonmaken van die varkensstal te beginnen. Meneer en ik hebben er haar toe overgehaald om mij en Boei (hun oudste dochter) te sturen. Wij vonden het natuurlijk zeer interessant dat wij dat samen mochten gaan doen.

Toen maar weer flink gewerkt. Toen we de hele middag geschrobd en gepoetst hadden was het onderhuis al helemaal schoon. We moesten (om niet te vergeten) ook nog alle meubels twee hoog sjouwen. Kasten, stoelen en bureaus, dat hebben meneer en ik samen gedaan. Als ik 's avonds klaar was en naar huis ging meende ik dat ik gebroken was van moeheid.

De tweede dag begonnen we met sjouwen van het ene huis naar het andere. We konden helemaal geen hulp krijgen, want tussen haakjes, de mannen moesten weer onderduiken, met evacueren hadden de Duitsers niet op hen gelet, maar daarna begon de razzia van voren af aan en mogelijk nog strenger dan tevoren. Dus moesten meneer en ik maar weer samen aan de sjouw, iedere keer als we de "Groene"² zagen aankomen moest meneer maken dat hij wegkwam.

De lichtere stukken konden de kinderen wel dragen maar de zware stukken die waren voor onze rekening. Meneer en ik waren toch zo vreselijk moe! Want we hadden twee verhuizingen in anderhalve week, dat is toch wel een beetje zwaar hè? En het zijn net zulke huizen als bij ons op de Leeuwenhoeksingel³, van die grote bakbeesten.

door Jopie van Etten

¹ In die tijd was het gebruikelijk om tussen de middag warm te eten
² De Ordnungspolizei stond door het gebruik van groene uniformen ook bekend als Grüne Polizei. Het waren lokale politie-eenheden die de dagelijkse politietaken moest uitvoeren.
³ De Van Leeuwenhoeksingel was een aanzienlijke buurt in Delft (De geboorteplaats van Jopie en Netty en waar zij in de nabijgelegen Raamstraat woonden). Ontstaan in het laatste kwart van de 19e eeuw en bedoeld voor welgestelde Delftenaren. Voor de aanleg van het nieuwe station is de Van  Leeuwenhoeksingel in 2009 gesloopt. 

Van Leeuwenhoeksingel in Delft waaraan Jopie refereert.